Słowa kluczowe

Podaję do zapoznania i rozważenia zbiór słów (ułożonych alfabetycznie), które używałem mówiąc o survivalu. Wybór jest przemyślany, aczkolwiek… jest w tym coś losowego. Definicje nie są naukowe. Wskazuję raczej drogę szukania wiedzy poprzez zaznaczenie „czego dotyczą”. Kiedy znajdziecie znacznik „tu „, rozumcie go jako wyjątkowe, szczególne znaczenie survivalowe. Znajdziecie też znacznik do rozważenia:, co będzie znaczyło, że opisywane słowo bywa przez ludzi źle interpretowane, albo może mieć kilka znaczeń i warto znaleźć to jego „nasze” znaczenie.

Obecnie jestem w fazie tworzenia tego działu — mogą być drobne błędy!

A
1. adrenalina — hormon aktywizujący działania instynktowne, wzmagający reakcje organiczne (siłę, szybkość, wytrzymałość, itp.), towarzyszy sytuacji stresowej / tu stan wysokiego pobudzenia na skutek działania czynników ekstremalnych; panika jako efekt adrenalinowego pobudzenia / tu ⇒ stan będący obiektem pożądania dla ludzi cierpiących na brak wrażeń lub mających potrzebę czucia się/udowodnienia innym, że jest się niezatapialnym; hasło reklamowe mające napędzić klientów do firmy zajmującej się survivalem 
2. agresja / terroryzm / autoagresja — pojedyncza lub stała reakcja mająca odstraszyć, uszkodzić, skrzywdzić, unicestwić prawdziwego lub wyimaginowanego wroga / działanie wymuszające, programowo nastawione na posługiwanie się strachem, przemocą / postawa wobec samego siebie nastawione na samokaranie lub na przeżywanie silnych emocji; agresja może służyć demonstracji swej siły; ⇒ porównaj: kratyzm Wł. Witwickiego
3. aktywność: zewnętrzna, wewnętrzna — stan obiektu (człowieka) przejawiany w postaci przemian własnych cech, przemieszczania się, wpływania na zmianę otoczenia / działalność myślowa, refleksyjna; do rozważenia: aktywność „do i od”, czyli dążenie do uzyskania czegoś lub pozbycia się czegoś (uwolnienia)
4. antycypacja — przewidywanie, mentalne wyprzedzenie zdarzeń w postaci myśli lub przyjęcia określonej postawy (nastawienia); ⇒ porównaj: futurologia
5. asertywność — umiejętność określania własnych i cudzych granic oraz „sąsiedzkiego bytowania” bez agresji, z bezpośrednim wyrażaniem emocji i postaw, a także obroną własnych praw w sytuacjach społecznych; do rozważenia: czy „asertywność” oznacza także „bezceremonialność”, „bezczelność”, „brak zahamowań”?
6. autonomia — niezależność, zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji, ustanawianie własnych norm
7. autorytet — zdolność przywódcza (lub zdolność wywierania wpływu) wynikająca najczęściej z posiadanych znaczenia, zaufania, wiedzy, charyzmy


B
8. bezradność / bezradność wyuczona — poczucie braku rozwiązania, brak aktywności, nieskuteczność; brak aktywności na skutek utrwalonej postawy polegającej na oczekiwaniu cudzej pomocy, rozwiązań otrzymanych z zewnątrz (np. pomyślnego układu zdarzeń) — społeczne zjawisko ponowoczesne świata wysokiej cywilizacji
9. bierność — niezdolność do aktywności lub świadoma rezygnacja z niej, powstrzymywanie się od działania, kunktatorstwo
10. bytowanie — życie w prymitywnych warunkach, poza cywilizacją; tu ćwiczenie przetrwaniowe polegające na spędzeniu wybranego czasu bez kontaktu z ludźmi i cywilizacją, przy zapewnieniu sobie możliwie najuboższych warunków życia w zakresie zdobywanie wody i żywności, budowania schronienia, wyrobu narzędzi, itp.


C
11. ćwiczenie — świadoma, wielokrotna, powtarzalna aktywność mająca na celu uzyskanie nowej cechy organizmu, w myśleniu lub działaniu lub jej poprawienie, udoskonalenie


D
12. decyzja — inicjacja, świadome dokonanie wyboru
13. determinanty — czynniki niezależne wpływające na myślenie i działanie człowieka: lęk, ból, brak regeneracji, naciski zewnętrzne…
14. dezintegracja pozytywna — kryzys psychiczny polegający na rozpadzie spójności wewnętrznej, światopoglądu, sensu życia — prowadzi do ponownej konsolidacji i wybudowanie wszystkiego na nowym poziomie (faza rozwoju dojrzałej psychiki)
15. dostosowanie / adaptacja — zmiana własnych cech w celu optymalnego funkcjonowaniu w (zmienionym) środowisku przy jednoczesnym zachowaniu własnych integralnych cech, ciągły cykl adaptacyjny jest składnikiem uczenia się i rozwoju
16. dostosowanie / fiksacja / zakotwiczenie — adaptacja; zdolność adaptacyjna ograniczona jedynie do sytuacji znanych; ustalenie się zmian adaptacyjnych i zaprzestanie rozwoju
17. działanie: celowe, bez celu, dowolne — ciąg czynności ukierunkowany na cel: świadomy lub instynktowny tzw. spędzanie czasu — działanie bezwładne
18. działanie: skuteczne, nieskuteczne — prakseologia, czyli nauka o skutecznym działaniu czyli „najlepszy wynik przy najmniejszym nakładzie kosztów”
19. dzikie dzieci — zjawisko typu społecznego badane przez antropologię; dzieci wychowane w izolacji od społeczeństwa — zdolne do działania instynktownego bez udziału złożonych procesów myślowych i bez nabrania umiejętności wynikających z przekazywania wzorców społecznych (brak naśladowania)


E
20. ekstremalna sytuacja — sytuacja niepospolita, rzadko zdarzająca się, zaskakująca sytuacja, w której człowiek nie może być przygotowany na reakcję, sytuacja z pogranicza funkcjonowania fizjologii człowieka, sytuacja wysokiego stresu
21. empatia — współodczuwanie, współczucie, zdolność wczuwanie się w sytuację innego człowieka sprzyjający rozumieniu go oraz komunikacji; niektórzy mylą empatię z czułostkowością lub nadwrażliwością


F
22. forsowanie organizmu — nadmierna aktywność prowadząca do silnego zmęczenia organizmu – powstają silne zmiany fizjologiczne, a często także strukturalne
23. futurologia — nauka zajmująca się antycypacją przemian świata, tak w sferze natury (środowiska przyrodniczego), jak i w dziedzinie społecznej czy psychologicznej


G
24. grupa — gromada ludzi, więcej niż jeden człowiek; tu: ludzie połączeni jedną ideą, działaniem, sytuacją; grupa kojarzona jest z istnieniem jawnego (formalnego, nieformalnego) lub ukrytego (nieoznaczonego, fakultatywnego) przywódcy; grupa mała = do 6 osób, grupa średnia = od 7 do 12 osób, grupa duża = od 13 do 25 osób; bardzo duża grupa ludzi, której cechą jest rozproszenie idei i odpowiedzialności (sterowania), nazywana jest tłumem


H
25. hamowanie — proces układu nerwowego polegający na wygaszaniu lub znoszeniu reakcji; tu świadome zmniejszanie własnej reaktywności
26. hierarchia społeczna — układ, pozycja w grupie, w społeczeństwie


I
27. improwizacja — czynność wykonana bez przygotowania, na poczekaniu; w sytuacjach ekstremalnych wymaga kreatywności
28. integracja prymitywna — struktura psychiki o spoistym układzie funkcjonowania na poziomie automatyzmu impulsów oraz popędów i podporządkowaniu im inteligencji jako instrumentu; jednostka podporządkowana adaptacji do jednopoziomowej rzeczywistości; czynności zintegrowane i ograniczone do zaspokajania silnych, prymitywnych potrzeb; ubogie życie wewnętrzne


J
29. ja / egoizm / egocentryzm — ego; poczucie samego siebie, samoświadomość, mikrokosmos, subiektywizm w odbiorze rzeczywistości, stawianie siebie w centrum spraw, nieliczenie się z innymi


K
30. klęska / katastrofa / wypadek — klęska żywiołowa; katastrofa cywilizacyjna; wypadek – zdarzenie traumatyczne, indywidualne
31. komunikacja międzyludzka — techniki porozumiewania się: dominująca-słowna (mówiona, pisana), modulacja głosu, pozycja ciała, gestykulacja, mimika, system znaków i symboli
32. koncepcje psychologiczne człowieka — wizja funkcjonowania człowieka w różnych ujęciach: behawiorystyczna, psychodynamiczna, poznawcza
33. kontrola / opanowanie / homeostaza — posiadanie, przejęcie wpływu na sytuację; równowaga między funkcjami, układami
34. kreatywność — pomysłowość, oryginalność, zdolność twórczego działania
35. kryzys psychiczny — przełom, decydujący zwrot, załamanie, szok, spadek energii życiowej


L
36. lęk / strach — negatywne emocje związane z obawą przed nieokreślonym niebezpieczeństwem (lęk), obawa przed niebezpieczeństwem rozpoznanym (strach)


M
37. mechaniczność działania — funkcjonowanie poza bezpośrednią świadomością — na skutek wyćwiczenia funkcji, działanie bez zastanowienia, bez refleksji
38. miłość 'matczyna’ / 'ojcowska’ — pierwotne, pozytywne emocje związku ludzkiego (głównie rodzice-dzieci): miłość bezwarunkowa-akceptująca, (bezpieczeństwo) oraz miłość warunkowa-wymagająca (rozwój) mające ogromny chronologiczny związek w funkcjonowaniu człowieka na skutek zrównoważenia tych emocji oraz gry czasowych dominacji każdej z nich przy uwzględnieniu specyficznych uwarunkowań. Nazwy przydane opisywanym emocjom bywają kojarzone zbyt dosłownie, co spłyca ideę
39. motywacja — nie zawsze uświadomiony czynnik aktywizujący do działania, bodziec wewnętrzny, potrzeba


N
40. naśladownictwo — wzorowanie się na zachowaniu obserwowanych obiektów, przyjmowanie wzorca; podstawowa technika uczenia się


O
41. obrona / ochrona i profilaktyka — działanie nastawione na uniknięcie szkodliwych działań, stworzenie systemu działań obronnych podczas działania szkodliwych czynników oraz zanim jeszcze wystąpią — w ramach przewidywania takiej możliwości
42. odporność / fizyczna, psychiczna — mała podatność na skutki szkodliwych czynników
43. opresja / sytuacja opresyjna — trudność, sytuacja ciężka do rozwiązania, stresująca, czasem ekstremalna
44. odpowiedzialność — postawa konieczności, obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje czyny i ponoszenia za nie konsekwencji


P
45. pomoc dawanie / proszenie — wsparcie osoby będącej w potrzebie, udzielanie pomocy na skutek wyraźnego sygnału potrzeby; pomoc — emocjonalna / informacyjna / techniczna / rzeczowa; pomoc przez dzielenie się empatią / pomoc przez udzielanie potrzebnych informacji; pomoc przez działanie / pomoc przez udzielenie narzędzi, niezbędnego sprzętu, żywności, wody (środków do życia)
46. potrzeby psychiczne / hierarchia potrzeb — stan odczuwania braku czegoś, stan pożądania; potrzeby ułożone według hierarchii w związku z regułami dominacji potrzeb podstawowych; ⇒ porównaj: potrzeby wg Maslowa
47. priorytety przetrwania — wartości „nadrzędne” ułożone według hierarchii w związku z regułami przetrwania
48. prostota / prymityw — brak skomplikowania, brak utrudnień, najłatwiejszy sposób osiągnięcia celu; tu brak skomplikowania doprowadzony do niskiego poziomu działania, pierwotności
49. przeszkody: pokonywanie — utrudnienia w osiągnięciu celu działania prowadzące do ominięcia przeszkód lub ich rozwiązania
50. przetrwanie / wola przetrwania — nieulegnięcie zagładzie, zachowanie pełnego lub optymalnego statusu sprzed zdarzenia opresyjnego; siła charakteru do zniesienia ciężkich, ekstremalnych warunków (upór działania, wytrzymałość, odporność, nie poddawanie się);
51. przewodnictwo — rola związana z posiadaniem autorytetu, wynikająca z nadania społecznego, cechująca się dobrowolnością poddania się autorytetowi
52. przygoda — zdarzenie o zaskakującym, niezwykłym, ryzykownym, najczęściej motywującym charakterze, zawierająca elementy budzące zainteresowanie, stające się często potrzebą; zła przygoda
53. przywództwo — rola związana z posiadaniem autorytetu, niekoniecznie wynikająca z nadania społecznego, mogąca wynikać z narzucenia władzy
54. psychika — całokształt wrodzonych i nabytych dyspozycji funkcjonowania jednostki, dusza


R
55. ratownictwo — działalność nastawiona na chronienie dóbr najwyższych (życie i zdrowie) oraz innych (przedmiotów posiadania, sytuacji społecznej)
56. role w grupie — wypełnianie funkcji w grupie społecznej związanej z zadaniami, z hierarchią grupy, z jej życiem wewnętrznym
57. rozwój — postęp w doskonaleniu się, pozytywne zmiany, wzbogacanie, ulepszanie


S
58. samodzielność — brak uzależnienia od kogoś, radzenie sobie samemu (patrz autonomia), dążenie do radzenia sobie
59. samopotwierdzenie — działanie lub jego efekt — nastawione na stwierdzenie prawdziwości swych cech, potwierdzenie swojej poznawanej lub domniemanej tożsamości
60. selekcja ratownicza / dystrybucja ratownicza — segregowanie potrzebujących pomocy ze względu na stopień uszkodzeń i rokowania; wybór dostarczania działań i środków ratowniczych
61. sprzęt: turystyczny, ratowniczy, specjalistyczny — przedmioty wspierające działania turystyczne (rekreacyjne), ratownicze (wyższej konieczności), związane ze specjalnymi umiejętnościami lub/i zadaniami; sprzęt o różnym stopniu złożoności
62. strategia / taktyka / technika — zespół złożonych działań projektowany lub przyjęty do osiągnięcia skomplikowanego celu (celów), często rozłożony w czasie; złożona metoda osiągnięcia pojedynczego celu; prosta metoda, algorytm
63. stres / dystres — wynik sytuacji trudnej, brak równowagi między zasobami a obciążeniami — reakcja organizmu na utratę kontroli nad sytuacją przy groźbie utraty własnych najwyższych wartości; stres zły, mający negatywne skutki
64. sukces / porażka — efekt działania (często o szczególnym znaczeniu); pozytywny i negatywny skutek działania, spodziewany efekt lub jego brak


T
65. transgresja — przekroczenie barier, stereotypów, „wyjście poza”; cecha wybitnie pomagająca w rozwiązywaniu opresyjnych sytuacji a także w życiu codziennym
66. trauma / posttrauma — uszkodzenie, rana powstałe w wyniku wypadku, katastrofy, działań wojennych; tu rana duchowa wynikła podczas dramatycznego zdarzenia; odnowiona rana duchowa pojawiająca się na skutek wspomnienie odległego w czasie traumatycznego zdarzenia; do rozważenia: posttrauma powstaje niejednokrotnie jako skutek… nieudolnych prób terapii


U
67. uzależnienie — fizyczne lub psychiczne stanie się podległym działaniu bodźców, często bywa to czynnik utrudniający funkcjonowanie; => porównaj: nawyk, przyzwyczajenie


W
68. wiedza / multiwiedza — zgromadzone informacje tworzące logiczną i spójną strukturę, przydające się do zastosowania w praktyce; zbiór informacji z różnych dziedzin z zaznaczeniem powiązań między nimi w konkretnych sytuacjach czy zadaniach
69. wzór osobowy — modelowy obiekt do naśladowania, wybrany przez siebie lub podany z innych źródeł


Z
70. zabawa — przyjemne spędzanie czasu; także: edukacyjne, wyimaginowane, rozrywkowe pełnienie ról, wdrażanie się do przyszłych, dorosłych czynności, także przez naśladowanie; grupowa aktywność kształcąca rozwój społeczny
71. zadania / akcje — misja do wykonania, problem do rozwiązania; zorganizowanie działanie
72. zagrożenie — przewidywanie, spostrzeganie — czynnik niebezpieczny dla życia i zdrowia, także dla porządku publicznego czy środowiska naturalnego
73. zmęczenie / ból — stan obniżenia sprawności ustroju — przejściowy i odwracalny; wiąże się ze zmianami fizjologicznymi fizycznymi oraz psychicznymi; zmęczenie może dotyczyć jednego organu lub czynności, ale też i całego organizmu => patrz: deprywacja sensoryczna; ból – fizyczny, dokuczliwy objaw uszkodzenia ustroju (organiczny sygnał o uszkodzeniu stymulujący oszczędzania uszkodzonego organu) – działa zmęczeniowo
74. zmysły — receptor, organ lub sprawność odbierania bodźców
75. znaczenie – metoda nadawania znaczenia — ustalenie wartości, przydatności rzeczy, zjawiska; metoda polegająca na demonstrowaniu i sugerowaniu własną postawą (zachowaniem, słowami) na wartość zjawiska i jego znaczenie; przykład: w określonej sytuacji obojętność ze strony Mistrza znaczy coś innego, znaczącego, w odróżnieniu od jego nagłej aktywności
76. żywioły — siły przyrody, zwłaszcza potężne; tu ⇒ zagrożenia naturalne i ich przejawy o szczególnie niszczycielskiej sile