Pokonywanie stresu

potrzebna głowaPokonywanie (opanowywanie, oswajanie) stresu opiera się korzystaniu z trzech możliwości.

Jedna z nich to wrodzona odporność na stres, a więc osobiste cechy temperamentalne. Określają one naszą łatwość ulegania pobudzeniu, siłę tego pobudzenia oraz jego trwałość. W tym wypadku optymalne korzystanie z tej możliwości sprowadza się do znajomości samego siebie. Przeczekanie lub zastosowanie „sposobu babuni”. Bez tego nasze cechy także funkcjonują samoistnie, jednakowoż znajomość oraz rozumienie tego znacznie podnosi skuteczność.

Druga możliwość polega na „uczeniu się stresu”. Jest to ni mniej nie więcej doświadczanie sytuacji o akceptowanym, podniesionym poziomie stresu. W naszym przypadku nazwiemy to „treningiem survivalowym” albo „szczepieniem stresem”. W wyniku takiego działania powstają w psychice nastawienia „odpornościowe”, które sytuację stresową rozpoznają jako sobie znaną, a więc mniej agresywną.

Trzecia możliwość wynika z ewidentnej pracy nad sobą. Odwołuję się tu do mojej zasady, mówiącej, że WIEDZIEĆ nie równa się ROZUMIEĆ. Jest to oczywiste, że „wiedzieć” jest chronologicznie przed „rozumieć”, wielu jednak zadowala się jedynie tym pierwszym. Szyderczo powiem, że wystarcza to, by zabłysnąć przed znajomymi lub podwładnymi.


potrzebna głowaJeżeli w zasadzie w ramach pierwszej możliwości dysponujemy stosunkowo niezmiennym potencjałem, o tyle w drugiej sytuacji możemy dokonywać stałych, progresywnych modyfikacji.

Dla ludzi mało zainteresowanych funkcjonowaniem człowieka nie jest to dobra wiadomość. Ich odporność psychiczna na skutek treningu co prawda wzrasta, ale dzieje się to w sposób przypadkowy, nierzadko poza świadomością. Zainteresowanie własnym JA, a tym samym sięgnięcie do literatury psychologicznej, powoduje istotny wzrost możliwości wpływania na ten proces.

Odporność na stres znacząco wiąże się z wolą przetrwania (opisanej w mojej książce Survival po polsku) oraz omówionej tutaj. Szukanie własnej odporności sprowadza się bowiem do:

  • wpływania na własne pobudzenie emocjonalne
  • adekwatnej oceny sytuacji (skorzystania z posiadanej wiedzy o zagrożeniach)
  • szybkiej adaptacji do sytuacji (rozumienie sytuacji)
  • oceny zasobów (czas, narzędzia, pomoc innych ludzi)
  • sprawnego rozwiązywania powstałych problemów
  • świadomego, aktywnego działania
  • umiejętności szybkiej regeneracji

Pierwsza reakcja oznacza pojawienie się naturalnych emocji i towarzyszących im odruchowych zachowań. W tym momencie funkcjonują nasze wrodzone cechy temperamentalne oraz wyuczone zachowania z zakresu „ucieczka_stupor_atak”. Trening survivalowy wyposaża nas w oswojenie się z sytuacjami trudnymi, opresyjnymi, stąd po pierwszej reakcji istnieje możliwość zachowania własnej sterowności lub powrotu do niej (jeśli się nieco „odleciało”). Wszystko to może być wspomożone przez posiadane zasoby naszej własnej psychiki, np.:

  • akceptacja samego siebie
  • posiadanie celu życia
  • poczucie własnej wartości
  • wiara w siebie i w swoje umiejętności
  • moc socjologiczna (możliwości korzystania ze wsparcia społecznego)